Over narcisten

Seks als slagveld

Seks als slagveld

Deze publicatie is onderdeel van het thema: Seks

Seks onthult misschien wel de mooiste kanten van de mens: ons vermogen om te genieten, te delen en een ander lief te hebben. Maar seks heeft ook zo zijn duistere kanten: het kan gepaard gaan met dwang, geweld en pijn. Soms is seks dan ook ronduit vreselijk – bijvoorbeeld in het geval van verkrachting.

door

Istock 000002588859small

iStockphoto

Seksueel geweld komt meer voor dan je denkt. Het laatste rapport van de Rutgers Nisso Groep, het instituut dat onderzoek doet naar seksualiteit in Nederland, laat zien dat meer dan de helft van de vrouwen wel eens te maken heeft gehad met seksueel geweld.

Nu denken we bij seksueel geweld al gauw aan het soort geweld dat de televisieserie Law & Order: special victims unit ons voorschotelt: een onbekende man met bivakmuts verkracht een vrouw met het mes op de keel, waarna hij haar voor dood achterlaat in een donkere steeg. Hoewel dit soort seksueel geweld uiteraard voorkomt en bijzonder traumatisch voor het slachtoffer is, is de wetenschappelijke definitie van ‘seksueel geweld’ ruimer: alle vormen van seksueel gedrag die de normen en grenzen van het slachtoffer overschrijden, vallen onder seksueel geweld. Bijvoorbeeld als je tegen je zin wordt aangeraakt of vastgepakt, gedwongen wordt om je geslachtsdelen te laten zien, of zelfs als je ongewenst porno in je mailbox aantreft.

Ook mannen worden natuurlijk slachtoffer van seksueel geweld. Maar wel een stuk minder. Er zijn specifieke groepen die kwetsbaar zijn: prostituees voor homo’s en mannen in gevangenissen, bijvoorbeeld.

Verkracht door een bekende

Dat betekent niet dat verkrachting amper voorkomt. Integendeel. Volgens het onderzoek van Rutgers Nisso, is zelfs twaalf procent van de Nederlandse vrouwen wel eens verkracht. De daders zijn meestal echter geen anonieme mannen met een bivakmuts; in veruit de meeste gevallen worden vrouwen verkracht door een bekende. Het gaat dan bijvoorbeeld om dates, echtgenoten en ex-minnaars die niet accepteren dat een vrouw geen seks (meer) wil.

Verkrachting komt relatief veel voor in het begin van een relatie, de zogenaamde date rape_: na een of meerdere afspraakjes dwingt de man de vrouw tot seks voordat zij dat wil (of nadat ze dankzij drugs niet meer kan protesteren). Maar ook aan het einde van een relatie, als mensen uit elkaar gaan, kan seksueel geweld voorkomen. Uit een Amerikaanse studie21123354/ is gebleken dat bijna zestig procent van de slachtoffers van seksueel geweld eerder al een keer vrijwillige seks heeft gehad met de dader. Sterker nog, veel vrouwen blijven contact houden met de dader, soms zelfs seksueel contact. Slechts een kwart van de verkrachte vrouwen heeft nooit meer contact met de dader. Voor ons begrip van verkrachting en seksueel geweld is dit belangrijk: de kans dat een vrouw wordt verkracht door haar geliefde, is veel groter dan de kans dat ze in handen valt van een anonieme man met bivakmuts.

2368267472 5cd1ac4ba2

De kans dat een vrouw wordt verkracht door haar geliefde, is veel groter dan de kans dat ze in handen valt van een anonieme man met bivakmuts. dave wolanski

Profiel van de verkrachter

Dat seksueel geweld veel voorkomt, en vooral binnen een (beginnende) relatie, betekent uiteraard niet dat seksueel geweld ‘normaal’ is. Een vrouw heeft het recht om op elk moment seks te weigeren, ook als er al vier keer een duur etentje is betaald, of als ze zich halverwege een vrijpartij bedenkt. De grote meerderheid van de mannen accepteert ‘nee’. Er is dus iets mis met mannen die onder dreiging van geweld bij een vrouw binnendringen. Maar wat precies? Het is lastig om een profiel van dé verkrachter te geven. Toch zijn er een aantal algemene, verklarende theorieën.

Willen wat niet mag

Om verkrachting te verklaren, wordt de zogenaamde reactance theorie wel aangehaald. Volgens deze theorie willen mensen vrij zijn om te kunnen doen wat ze willen. Als ze dat verboden wordt –bijvoorbeeld een kind dat van zijn leraar niet met lego mag spelen – reageren ze negatief en soms boos.

In het geval van seks gaat dat dan zo: de man wil seks (en heeft het idee dat hij dat kan of mag verwachten), de vrouw weigert, de man heeft het gevoel dat hem zijn vrijheid wordt ontnomen, waardoor hij 1) het verbodene nog liever wil; 2) probeert te doen wat niet mag; 3) agressief kan worden ten opzichte van de persoon die hem iets verbiedt. Een verkrachter is in dit geval niet eens (meer) zo zeer op zoek naar seksueel genot. Hij wil eerder bewijzen dat hij kan nemen wat hij wil en tegelijkertijd wraak kan nemen op de persoon die hem dwars zit.

Narcistische verkrachters

Een narcist heeft een overdreven gevoel van eigenwaarde, voelt zichzelf groots en belangrijk, is geobsedeerd door fantasieën over succes, roem, macht of seksuele prestaties, denkt dat hij uniek en geniaal is en alleen door even unieke en geniale mensen kan worden begrepen. Verder heeft hij een sterke behoefte aan bewondering en bevestiging, wil gevreesd en berucht zijn, heeft weinig inlevingsvermogen en gelooft dat hij meer rechten heeft dan anderen. Hij voelt zich boven de wet verheven.

Een andere verklaring is dat verkrachters lijden aan narcisme. Dit idee wordt onder andere uit de doeken gedaan in het boek The social dimension of sex van sociaal psychologen Roy Baumeister en Dianne Tice. Narcistische mannen kunnen slecht omgaan met afwijzing; zij vinden zichzelf immers een fantastische man en minnaar, en kunnen zich dan ook moeilijk voorstellen dat een vrouw geen seks met ze wil. Omdat narcisten het gevoel hebben dat ze overal recht op hebben – ze zijn immers geweldig-, denken ze ook recht te hebben op seks, zelfs als een vrouw weigert.

Onder veroordeelde verkrachters blijken heel wat mannen met narcistische trekjes te bestaan: sociaal psychologe Diane Scully vond dat daders in de bak zichzelf nog wel eens omschreven als ‘multi-getalenteerde super-presteerders’, opschepten over hun kwaliteiten in bed en zelfs dachten dat de slachtoffers een positief beeld van hen hadden.

3481246764 9ee8a541c6 b

Sommige mannen vinden niet instemming sexy, maar de uitoefening van macht. Steve Rhodes

Machtsbeluste verkrachters

Een andere theorie is dat verkrachting niet zo zeer over seks gaat, als wel over geweld en dominantie. Door vrouwen te overmeesteren, voelen verkrachters zich machtig. Het gaat hier vaak om mannen met een algemene woede ten opzichte van vrouwen, die ookseksueel sadistische neigingen vertonen. In hoeverre dit een afwijking in de hersenen is, of iets dat is misgegaan tijdens de opvoeding, weten wetenschappers nog niet. Wel is bekend dat seksueel misbruik tijdens de jeugd invloed heeft: een derde van de slachtoffers van seksueel misbruik, wordt later ook dader (zowel van seksueel geweld richting vrouwen als richting kinderen).

Verkrachting als wapen

Verkrachting is niet alleen een kwestie van karakter, maar soms ook van sociale normen. Uit literatuuronderzoek van psycholoog Martin Lalumiere en zijn collega’s naar seksueel geweld in verschillende periodes en culturen blijkt dat verkrachting vaker voorkomt als jonge mannen bij elkaar komen, als de (verwachte) gevolgen van verkrachting klein zijn en als vrouwen een lage status hebben (bijvoorbeeld omdat ze uit een lage klasse of ander werelddeel komen).

377px evstafiev bosnia sarajevo shattered mirror

In Bosnië was verkrachting onderdeel van de etnische zuivering. Mikhail Evstafiev

In oorlogstijd wordt aan al deze voorwaarden voldaan. Seksueel geweld kan dan ook epidemische vormen aannemen. Verkrachting wordt niet alleen geaccepteerd, maar soms zelfs gepromoot. Door de vrouwen van de vijand te verkrachten, wordt de vijand vernederd en gedemotiveerd.

De wereldgeschiedenis kent genoeg voorbeelden: tijdens de Japanse invasie in Nanking (1937) werden meer dan 20.000 Chinese meisjes verkracht (en daarna ook vaak vermoord). Ook aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werden Duitse vrouwen uit hun schuilbunkers gehaald om de Russische soldaten te plezieren. Vrouwen werden gezien als oorlogsbuit.

Niet veel anders verging het Bosnische vrouwen ten tijde van de Balkanoorlog. Als onderdeel van etnische zuivering werd haast een officieel verkrachtingsbeleid gevoerd: tussen de 20.000 en 60.000 Bosnische moslimvrouwen werden verkracht. Doel was niet alleen het verspreiden van angst en vernedering, maar ook het bezwangeren van jonge vrouwen; via verkrachting zouden meer Servische kinderen geboren worden en dus zou het Servische bloed zich vermenigvuldigen. Daarmee werd verkrachting niet alleen ingezet als wapen van vernedering, maar zelfs als biologisch wapen. Oorlogsvoering via de baarmoeder van de vijand: soms is seks werkelijk een slagveld.

http://www.kennislink.nl/publicaties/seks-als-slagveld

Narcisme in relaties reactie:

Mijn ex is ook een narcist.
Seksueel was hij niet in staat om langer dan 4 minuten seks te bedrijven.
Hij vond dit heel normaal.
Geen enkele vrouw had ooit klachten gehad, zei hij trots.
Vermoedelijk durfden ze dat niet eens meer bij hem.
Op den duur als de verliefdheid over is, besef je dat je meer een prullenbak bent voor zijn behoeftes, aan die van jou wordt niet gedacht.

Je hebt dan geen zin meer in seks met zo’n persoon.
Maar hij blijft drammen, als een klein kind, dat je doet, waar hij behoefte aan heeft.
Dan maak je toch zin? Ik heb ook behoeftes, zei hij dan pruilend.
Hij bleef jaren net zolang manipuleren, dat ik hem soms maar zijn zin gaf, tegen mijn zin in.
Ik wilde niet met hem de liefde bedrijven, die deze man niet kon voelen.
Ik wilde geen gebruiksvoorwerp zijn.
Toch heb ik me nog 2 jaar laten gebruiken op deze manier.
Uiteindelijk had ik weer genoeg zelfwaardering en zelfvertrouwen gevonden dat ik NEE durfde te zeggen. Hij heeft het vaak nog geprobeerd. Maar ik wil niets met hem.
Hij vroeg mij zelfs of ik dan een ander had, want waarom zou ik geen seks willen met hem?
Nee er was geen ander.
Dan was ik vast lesbisch geworden, was zijn logische verklaring.
Nee ook niet, ik wil jou niet omdat ik je niet leuk en aardig vindt.
Hij kon zich dat niet voorstellen. Hij was zo aardig en lief.

Ik wilde stoppen met de relatie met mijn narcistische ex.
Ik kreeg geen woonruimte en kon nergens naar toe.
Hij wilde seks met mij, ik niet met hem, tegen mijn zin had ik seks met hem, anders volgde er ruzie.
Ik raakte zwanger.
Hij vond dat prima.
Ik kreeg een kind, nu kon ik hem niet meer wegsturen, was het opzet dat hij het condoom niet voelde afglijden?
Wie zal het zeggen.
Jaren later probeerde hij het nogmaals.
Zelfde verhaal en weer was ik zwanger. Na 1 x seks in een maand tijd.
Hij was blij, twee kinderen, nu was ik helemaal afhankelijk van hem, dacht hij.
Ik heb het weg laten halen, verdrietig genoeg.
Ik had geen keus.
Niet met die man.

Hanna was getrouwd met een narcistische man

‘Zijn persoon moest overeind blijven en groeien, liefst tot in het oneindige’

Hanna was getrouwd met een narcistische man

Hanna (48): “Met woorden kan ik de pijn, angst, vernedering, verwarring, verbijstering, machteloosheid, woede en het verdriet niet weergeven van een twintigjarige relatie met een ‘foute man’. Ik ben eraan kapotgegaan. Mijn man probeerde mij als mens en als vrouw te vernietigen, omdat ik niet meer mocht zijn dan een gebruiksvoorwerp. In onze verkeringstijd zag ik dit niet aankomen. Hij kwam op mij en op iedereen in mijn omgeving over als een sympathieke, hartelijke en serieuze christelijke jongen. Voor mij was hij charmant en vol attenties.

Het kwam niet in me op dat hij het alleen deed om zelf punten te scoren. Ik vertrouwde erop dat hij van mij hield zoals ik van hem. Hooguit voelde ik in de verkeringstijd intuïtief dat het niet helemaal was zoals ik verlangde, maar ik kon het niet benoemen of helder krijgen. Ik sprak daarover toen wel met hem, maar hij wist al mijn bezwaren te pareren en mij te manipuleren. Vanuit mijn opvoeding had ik meegekregen dat geen enkele relatie volmaakt is. Mijn relatie leek dus normaal. Bovendien was mij op het hart gedrukt dat zelfverloochening en de minste zijn belangrijke christelijke deugden zijn en onmisbaar in elke relatie. Dat beïnvloedde ook hoe ik in de relatie stond.

Gebruiksvoorwerp

In onze relatie bleek geen ruimte te zijn voor mijn gevoelens en behoeften. Een jaar na ons trouwen wist ik al dat ik een moeilijk en eenzaam leven zou hebben naast deze man. Ik zag dat als een kruis dat God voor mij bestemd had, maar waar Hij me ook de kracht voor zou geven om het te dragen. Met mijn beeld van noodzakelijke zelfverloochening verdroeg ik steeds meer van mijn zeer egoïstische echtgenoot. Mijn gevoelens waren alleen van belang voor zover ze voor mijn ex bruikbaar waren voor bevrediging van zijn verlangens en behoeften. Alle aanpassingen moesten van mijn kant komen. Mijn capaciteiten wenste hij te gebruiken om aan te vullen wat hij in zichzelf miste en om zijn beperkingen naar de buitenwereld te camoufleren. Ik was voor mijn ex geen persoon, maar alleen een gebruiksvoorwerp ten dienste van zijn ego. Alles in zijn leven had maar één doel: zijn persoon. Die moest overeind blijven en groeien, liefst tot in het oneindige. Daaraan moest iedereen zich aanpassen: ik, de kinderen en zelfs God. Om dat doel te bereiken, waren voor hem alle middelen aanvaardbaar: de Bijbel, (schijn)vroomheid, manipulatie, liegen, bedrog, verbaal geweld, vernedering, psychische mishandeling en seksueel misbruik binnen het huwelijk. Wat dit met mij en de kinderen deed, daar had hij geen enkele boodschap aan. Het was niet bespreekbaar. Hij weigerde elke verantwoordelijkheid voor zijn daden: alle schuld lag zijns inziens buiten hemzelf.

Grens

Er gingen jaren overheen voor ik inzag dat er iets grondig mis was. Toen onze zoon en dochter ouder werden en een eigen persoonlijkheid gingen ontwikkelen, werd ook dat niet geduld door mijn echtgenoot. In het gezin was er maar plaats voor één mens, en dat was hij. De spanningen binnen het gezin liepen steeds verder op. Ik moest voortdurend als buffer optreden tussen hem en de kinderen.

Het psychisch geweld, machtsmisbruik en het manipuleren wat mijn echtgenoot gebruikte, was voor mij heel moeilijk te onderkennen. Het gebeurde jarenlang achter maskers van liefde, vroomheid, welwillendheid, zieligheid of onkunde, maar uiteindelijk begon ik het iets beter te doorzien. Ik probeerde met mijn man bespreekbaar te maken dat ik zo niet met hem kon leven, maar hij nam het enkel als kennisgeving aan. Als hij er echt niet meer onderuit kon, beloofde hij wel beterschap, maar ging vervolgens op dezelfde voet verder. Alle schuld van de problemen lagen buiten hem, volgens hemzelf. Ik ging grenzen stellen om mezelf te beschermen, maar toen ging het nog verder mis. Mijn echtgenoot kreeg door dat zijn spel van manipuleren en ‘ondergrondse’ mishandeling niet meer voldoende werkte. Hij ging toen over op de volgende strategie: openlijk geweld. Hij deed geen enkele moeite meer om zijn vorige maskers op te zetten, maar leefde zijn egoïsme, agressie, verbaal en psychisch geweld ongeremd uit. Toen daar ook nog seksueel geweld en mishandeling tegen mij bij kwam, was voor mij de grens bereikt. De situatie was onleefbaar. Na jarenlang te hebben gebalanceerd op de grens van overspannenheid, met ontelbare lichamelijke en psychische klachten, voelde ik dat ik nu de definitieve grens had bereikt. Ik stond lichamelijk en psychisch op instorten.

Hulp

Toen zette ik alles op alles om mijn man mee te krijgen naar de hulpverlening. Daar was veel moed en doorzettingsvermogen voor nodig, want het geweld werd erger dan ooit. Ik had toen zelf al telefonisch contact met een hulpverleningsinstantie. Ook was ik informatie gaan verzamelen over relatieproblemen. Ik vergeet nooit het moment dat ik las over persoonlijkheidsstoornissen. Ik wist meteen: dit is het! In de hulpverlening werd inderdaad een (narcistische) persoonlijkheidsstoornis bij mijn man vastgesteld. Langdurige behandeling zou nodig zijn om de relatie leefbaar te maken. Na enkele gesprekken hield mijn echtgenoot het voor gezien. Hij misbruikte de diagnose: hij ‘was nu eenmaal zo’ en hij ‘had zichzelf niet gemaakt’. Hij vond dat ik en de kinderen ons aan hem moesten aanpassen. Ook een kerkleider gaf me die boodschap. Het was een verkeerd en onbijbels advies. Geweld in een relatie mag en kan nooit. Intussen bleek ik psychisch ernstig getraumatiseerd. Contact met mijn echtgenoot moest worden vermeden, zeker zolang er bij hem geen verandering van gedrag was. Dat accepteerde hij niet: hij vroeg echtscheiding aan.

Door de hulpverleningsgesprekken is mij pas goed helder geworden wat er allemaal mis was in onze relatie. Ik was meer dan eens volkomen verbijsterd toen stapje voor stapje de ingewikkelde kluwen van de gewelddadige relatie, waar ik helemaal in verstrikt was, werd ontward. Mijn lange relatie met een narcist had mij het zicht op mezelf en wat in een relatie normaal was, volkomen ontnomen.

De buitenwereld begrijpt er nog steeds niets van. Ze kunnen of willen mijn verhaal niet geloven. Ik vertel het ook niet meer, om mezelf het ongeloof en onbegrip te besparen. Voor anderen is mijn ex-echtgenoot nog steeds de innemende en hartelijke man. De slachtofferrol die hij heeft aangenomen, werkt perfect naar anderen. Alleen ik, mijn zoon en dochter, enkele vertrouwelingen en mijn hulpverlener, weten hoe hij werkelijk is en wat zich binnen onze muren heeft afgespeeld. Voor mij is het een wonder dat God mij heeft vastgehouden door alles heen. Juist ook door de zeer schokkende ervaringen die ik opdeed binnen de kerk. Gods Woord en geboden bleken alleen in theorie waarde te hebben, de praktijk deed er niet toe. Het vertrouwen in de kerk(leiders) ben ik volledig kwijt. Mijn geloof en vertrouwen in God is door dit alles beschadigd, maar dankzij Gods trouw en zorg ben ik het geloof niet kwijtgeraakt.

Tips

Tegen vrouwen die in eenzelfde soort situatie zitten, wil ik zeggen: Zoek professionele hulp voordat er nog meer geweld en schade ontstaat. Hoe eerder, hoe beter! Bereid je verder voor op ongeloof en onbegrip uit je omgeving. Probeer je er tegen te wapenen. Gedegen kennis over een persoonlijkheidsstoornis ontbreekt meestal in de omgeving en dat maakt je verhaal niet herkenbaar. Houd bovenal voor ogen dat God alles weet en alles heeft gezien en gehoord. Betrouwbaarder Getuige is er niet.”

https://www.eo.nl/magazines/eva/artikel-detail/artikel/hanna-was-getrouwd-met-een-narcistische-man/

 

Related Articles

Back to top button