Wat is narcisme?

Wat is narcisme?

Als je je in de meeste signalen herkent, dan kan het zijn dat je te maken hebt met narcistische mishandeling. Dit besef kan heel confronterend zijn.

Wat is narcisme precies? Het is een psychische stoornis; het is pathologie. Er zijn maar weinig narcisten die zich laten behandelen en de meesten trekken een spoor van vernieling. De reden dat narcisten zo beschadigend kunnen zijn, is dat zij zo ontzettend normaal kunnen overkomen en op allerlei manieren jou het gevoel geven dat het aan jou ligt. Ze zijn heer een meester in het regelen van een bliksemafleider, waardoor de schuld nooit naar hen wijst. Omdat hun gedrag zo tegenstrijdig kan zijn – binnenshuis een controlerende tiran, buitenshuis een charmante heer – ga je ernstig aan jezelf twijfelen. Als je je vertwijfeling al onder woorden durft te brengen word je vaak niet geloofd. Juist omdat narcisten hun gedrag in de buitenwereld volledig onder controle hebben, weten ze precies hoe ze normaal moeten overkomen. Maar die normaliteit is slechts een holle constructie, waar niet echt iemand in zit.

Een narcist heeft heel weinig zelfgevoel. Als het verdwenen zelf op iemand van toepassing is, is het wel op de narcist zelf. Van binnen is er vooral leegte, en hij houdt zich vast aan zijn imago. De narcist is verliefd op zijn eigen spiegeling, niet op zichzelf. Hij heeft juist een heel laag zelfbeeld, dat wordt gecompenseerd door een geconstrueerd vals zelf; een imago. Dit imago is gebaseerd op grootheidswaan. Onder die grootheidswaan zit een enorm gevoel van onvolwaardigheid. De mensen om hem heen worden gebruikt om het imago overeind te houden. Velen worden leeg getrokken en verliezen zichzelf.

Schattingen geven aan dat ongeveer 1% van de bevolking een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft. Deskundigen denken dat het werkelijke aantal veel hoger ligt. Er zijn dus veel mensen die een nauwe relatie hebben (gehad) met een narcist: als kind, partner, werknemer, vriend, vriendin. Met veel van deze mensen gaat het slecht. Narcistische mishandeling maakt dat je alle houvast in je leven verliest. De narcist zet zijn eigen realiteit neer, op zo’n manier dat jij aan jouw realiteitsgevoel gaat twijfelen. Dit heeft vooral te maken met een manipulatietechniek die door veel narcisten wordt ingezet, ook wel gaslighting genaamd. Er is geen goede Nederlandse term voor, maar de kern is dat de dader het slachtoffer ervan overtuigt dat er met het slachtoffer iets grondig mis is, en zichzelf vervolgens als rots in de branding aanbiedt. Het slachtoffer verlies zijn of haar gevoel van realiteit en de onzekerheid en angst nemen toe. Hij of zij zit gevangen, en weet niet waarin. Hierdoor zal het slachtoffer zich voor houvast juist op de dader richten, en dat is ook precies het doel. Een simpel voorbeeld is dat je zeker weet dat je iets ergens hebt neergelegd, en dat de narcist dit stiekem verplaatst. Vervolgens zoek je je een ongeluk, en houdt de narcist het ineens voor je en zegt vanuit de volste overtuiging dat het gewoon op de plek lag waar je net gekeken had. Gecombineerd met zorg (gaat het wel goed met je?) en een vriendelijke opmerking, zorgt hij dat hij niet ontdekt wordt als dader. En jij gaat nog meer aan jezelf twijfelen.

Als slachtoffer heb ik veel research gedaan, omdat ik geen idee had wat er met me aan de hand was. Ik las alles over narcisme en vergelijkbare pathologie. Narcisme is dus een persoonlijkheidsstoornis, die deel uitmaakt van cluster B in de DSM-IV. Het blijkt dat narcisme veel overlap heeft met psychopathie en de anti-sociale persoonlijkheidsstoornis. Je zou psychopathie kunnen zien als de uiterste vorm van kwaadaardig narcisme, of narcisme als een milde vorm van psychopathie. Ik refereer met de term de narcist aan de mensen met een onbehandelde narcistische persoonlijkheidsstoornis, en de mensen met een aanverwante stoornis die met hun gedrag sterk tegen narcisme aan zitten. Door dit gedrag hier uitgebreid te beschrijven, hoop ik duidelijkheid te geven over de achterliggende pathologie. Ik leg uit waarom die pathologie zo beschadigend kan zijn en hoe je als slachtoffer kunt herstellen. Ik spreek de narcist aan als hij, niet omdat narcisten alleen maar mannen zijn, maar omdat de tekst onleesbaar zou worden als ik steeds spreek over hij of zij.

Officieel mag je als leek geen diagnose stellen. Als je werkelijk te maken hebt met narcistische mishandeling, dan is het in mijn ogen essentieel om te weten dat het om pathologie gaat en om welke pathologie het gaat. Je mag natuurlijk niet zomaar zeggen dat je met een narcist te maken hebt. Hier is echter iets wrangs aan de hand, namelijk:

narcisten zullen zelf niet snel in behandeling gaan, en zijn zo dus ook niet te diagnosticeren.
er zijn maar weinig deskundigen die de pathologie echt herkennen en door het masker heenkijken dat de narcist vaak succesvol opzet.
Als ervaringsdeskundige heb je er jaren tussen gezeten, je zat als het ware in de frontlinie, je zag de persoon achter het masker. Natuurlijk kun je dan een oordeel hebben over diegene waar je dagelijks mee te maken had of hebt. Waarschijnlijk ga je, net als veel andere slachtoffers, lezen om antwoorden te krijgen op de waanzin. Deze website is er o.a. voor bedoeld om je het antwoord te geven op een cruciale vraag: ben ik het slachtoffer van narcistische mishandeling? Als dat het geval is, dan is het belangrijk om gerichte hulp te vinden.

http://het.verdwenenzelf.nl/3-2/wat-is-narcisme/